3 veelgemaakte taalfouten rondom transgender personen

Ik zie vaak dezelfde taalfouten terugkomen in nieuwsartikelen of andere bronnen, als we het over gender of transgender personen hebben. Ik las laatst een stuk in Onze Taal, een tijdschrift over de Nederlandse taal. Dit blad had ik meegekregen van mijn docent Nederlands, nog bedankt hiervoor trouwens. In een artikel in dit blad werd gesproken over transmannen en transvrouwen. Ik snap wat ze bedoelen, maar een spatie maakt voor mij het verschil. Dit is dan ook een van de veelgemaakte fouten op het gebied van gender of transgender personen. Ik ga in dit stuk uitleggen waarom dit niet goed verwoord is en hoe het wel moet.

Het belang van de spatie na het woord ’transgender’

Volgens Transgender Netwerk Nederland kan het wel, het gebruiken van de woorden transman en transvrouw, maar alleen in informele context. Ik ben het daar niet mee eens. Ik zie transgender namelijk als een bijvoeglijk naamwoord, een woord wat iets over een zelfstandig naamwoord zegt. In dit geval is het dus trans vrouw of trans man, niet transvrouw of transman. Ik vergelijk het bijvoorbeeld met het woord ‘kaal’. Dit is een woord dat zowel als zelfstandig naamwoord als bijvoeglijk naamwoord gebruikt kan worden, namelijk: De kale man / De man is kaal. Het is heel raar als ik ‘kale man’ aan elkaar zou schrijven, dus ik zou dit ook niet doen bij het woord ’transgender’.

Daarnaast vind ik dat door ’trans vrouw’ of ’trans man’ aan elkaar te schrijven, er een verschil gemaakt wordt tussen mannen en trans mannen. Zo lijkt het voor mij alsof trans mannen geen mannen zijn, terwijl dit wel zo is.

Transgender als zelfstandig naamwoord in plaats van bijvoeglijk naamwoord

Dit probleem gaat eigenlijk hand in hand met mijn vorige punt, de eigenschap van het woord ’transgender’. Ik zag het terugkomen in een artikel van het AD, Nú al historische verkiezingen: transgender (30) in senaat Delaware. Transgender als een zelfstandig naamwoord in een verkeerde context. Ik las de titel en dacht: ‘Oei. Ik snap wat ze bedoelen, maar dit doet pijn.’ In de eerste zin doen ze het nog een keer: “Voor het eerst in de geschiedenis van de Verenigde Staten is een transgender verkozen tot state senator.”

Nú al historische verkiezingen: transgender (30) in senaat Delaware

Voor het eerst in de geschiedenis van de Verenigde Staten is een transgender verkozen tot state senator. De 30-jarige Sarah McBride veroverde een zetel in de Amerikaanse staat Delaware. Hiermee is ze de hoogste functionaris in het land die openlijk een trans persoon is. ,,Ik hoop dat vanavond een LGBTQ-kind ziet dat onze democratie ook voor hen groot genoeg is”, meldt een trotse McBride op Twitter.

Als ik zoiets lees, dan voelt het ontmenselijkend. Ik kan het niet zo goed uitleggen, maar hierdoor heb ik het idee dat Sarah McBride, de vrouw waarover het artikel gaat, niks anders is dan transgender. Daarom wil ik graag een bewerking voorstellen op dit artikel:

Nú al historische verkiezingen: transgender vrouw (30) in senaat Delaware

Voor het eerst in de geschiedenis van de Verenigde Staten is een transgender persoon verkozen tot state senator. De 30-jarige Sarah McBride veroverde een zetel in de Amerikaanse staat Delaware. Hiermee is ze de hoogste functionaris in het land die openlijk transgender is. ,,Ik hoop dat vanavond een LGBTQ-kind ziet dat onze democratie ook voor hen groot genoeg is”, meldt een trotse McBride op Twitter.

Het aanspreken met verkeerde aanspreekvormen/pronouns

Ik las laatst een artikel in de Volkskrant over Sam Smith. Sam is een bekende singer-songwriter die vorig jaar heeft aangegeven non-binair te zijn en genderneutrale aanspreekvormen (in het Nederlands die/diens of hen/hun) als voorkeur te hebben. Het desbetreffende artikel was een recensie over hun nieuwste album. In dit artikel wordt de zanger verschillende keren aangesproken met de verkeerde aanspreekvorm, wat binnen de transgendergemeenschap ‘misgenderen’ wordt genoemd. Op Twitter ontstond hierover ophef, wat samengevat is in een artikel van The Best Social Media. Dit was de reactie van de Volkskrant over het misgenderen van Sam Smith:

Het antwoord op je vraag is: omdat de Volkskrant dat alsnog te verwarrend vindt. Ons taalgremium heeft het er op mijn verzoek afgelopen week over gehad. Het probleem is: de betreffende groep claimt een aantal woorden die allemaal een betekenis hebben (zoals ‘hun’ en ‘diens’). Als je die opeens gaat gebruiken in een nieuwe betekenis ontstaat er bij veel lezers verwarring. Er zouden dus eigenlijk nieuwe woorden moeten worden bedacht, maar die zijn er (nog) niet. Als de terminologie meer ingeburgerd is, zal de Volkskrant natuurlijk volgen, maar omwille van de duidelijkheid willen we in dit geval niet voorop lopen.

Gijsbert Kramer

Mijn reactie hierop is: Er is geen enkel excuus om mensen met de verkeerde aanspreekvormen aan te spreken, zeker als je weet hoe ze graag willen worden aangesproken. Over dit soort dingen kan ik boos worden, want Nederland is een kei in schijntolerantie (lees mijn blog hierover voor meer informatie). Zeggen dat we het allemaal oké vinden, maar pronouns respecteren? Nee joh. Gelukkig zijn er wel een aantal kranten of sites waar dit wel goed gaat, waarvoor dank. Het is belangrijk om elkaar te respecteren, want zo moeilijk is het niet.

De argumenten van de Volkskrant zijn dat de aanspreekvormen hen/hun of die/diens nog niet ingeburgerd zijn en dat het verwarring op zou roepen door het wel te gebruiken. Volgens mij wordt dit beide opgelost als de aanspreekvormen meer worden gebruikt, door bijvoorbeeld een grote Nederlandse krant genaamd de Volkskrant. Er moet ergens een begin gemaakt worden en laat dit nou net een hele goede zijn. Iemand moet de Nederlandse samenleving op sleeptouw nemen en denk dat een krant als de Volkskrant hier een grote rol in kan spelen.

Ik wil wel graag benadrukken dat we van heel ver komen. Een tijd geleden was het zijn van transgender zo’n groot taboe, dat het geen eens in het nieuws kwam. Mocht je meer willen weten over de representatie van transgender personen in de media, dan is er een interessante documentaire op Netflix: Disclosure. Hierin staat Amerika als land centraal, maar ik gok dat je dit beeld kan doortrekken naar de hele wereld. Zelf vond ik het een hele confronterende maar leerzame documentaire. Zeker een aanrader voor mensen die hierin geïnteresseerd zijn.

Mocht je vragen of opmerkingen hebben, plaats ze hieronder bij de opmerkingen, op mijn sociale media of in het contactformulier.